Thursday, July 4, 2013

उपन्यास - लु

नयन राज पाण्डे को "लु" माथि पाठकिय विचार :-

पछिल्लो समयमा उपन्यासहरु पढ्ने निकै जोस चलेको छ मलाई । यही जोसलाई थाती राख्दै जादा "लु" को पालो आयो ।
पढिसकेपछि, आजसम्म पढेका उपन्यासहरु भन्दा बिल्कुलै भिन्न पाए मैले । लेखनशैलिले खुब मोहित पार्यो मलाई । कलीउडका फिलिमहरुमा सुरुको ५/७ मिनेट जतिको सो हेरेपछी लगभग फिलिमको कथावस्तु अनुमान लागाउन सकिन्छ । ठिक त्यस्तै - त्यस्तै थिए मैले “लु” भन्दा अगावै पढेका उपन्यासहरु पनि तर यस "लु" ले कलीउडका फिलिमहरुमा जसरि कथावस्तुको अड्कल काट्ने ठाउँ कही पनि दिएन । बहुत मजबुत लाग्यो यो पक्ष तर पात्रहरुमा अलिकती डरको भावना पैदा भयपछी - 'कट्टुमा तुरुरु पार्यो र कट्टु लुछुप्पै भिजायो' भन्ने वाक्य चाही लेखकको थेगो जस्तै देखियको छ र पात्रहरुको सम्वाद पढ्दै जादा यही वाक्य चाही सहजै अनुमान गर्न सकिन्छ अनि अब यो पात्रको कृया यही हुन्छ भनेर आखाँ चिम्लेर पत्ता लगाउन सकिन्छ ।


उपन्यासमा पात्रहरुको आगमन सजिलै हुन्छ तर उक्त पात्रहरुले आ-आफ्नो भूमिका पुर्णत: निर्वाह नगरिकन बिचबाटै विलिन हुने प्रकृयाले गर्दा प्राय: उपन्यासहरु खल्ला हुने गर्दछन तर यस उपन्यासमा पात्रहरुको आगमन र पत्यागमन पनि उत्तिकै आकर्षक छ । आ-आफ्नो भूमिका निर्वाह गर्दा गर्दै कुनै पनि पात्र पलायन भएका छैनन । जसरि भितृएका थिय उसरी नै सुचना सम्प्रेसण गरेर नै बाहिरियका छन । यस मानेमा पात्रहरुले लेखकलाई भरपुर मद्दत गरेका छन तर उपन्यासका केहि प्रसंग हरुले नाटकिय शैली प्रस्तुत गरेका छन । जस्तो कि :- आफ्नि माइ र वापलाई फिटिक्कै नटेर्ने र वास्तै नगर्ने ( मायाको त कुरा परै रह्यो ) इलैयाले एउटा सिनेमाबाट प्रभावित भएर आफ्नि माइलाई अथाहा प्यार गर्नु अनि आफ्नो प्यार सबित गर्नको लागी माइलाई कुमकुमको टिका लिएर घर आइपुग्दा माइको मृत्यु हुनु, रेडियोलाल र कविताको लोग्ने स्वास्नी बिचमा भएको चटके माया-पिरति, इलैयाको मनमा नुसरत प्रती एकाएक झांगिएको एकोहोरो प्रेम र शिवकुमारिको चर्तिकला ……..आदी ।
अन्त्यमा, उपन्यासलाई बिट मार्ने सिलसिलामा टुटे पण्डितले लेखकलाई लेखेको चिठ्ठिले निकै ठुलो भूमिका खेलेको छ । जसले उपन्यासलाई थप रोचक बनाइदियको छ, आकर्षक शैलिमा ढालिदियको छ र पात्रहरुले लेखकलाई खबर गरेर नै आफ्नो भूमिकाबाट बाहिरिने नियमलाई पालना गर्दै कुन पात्र कस्तो अवस्थामा कहाँ छ ? के गर्दै छ ? भन्ने जानकारी पनि गराइदियको छ साथै अझ मिठास भर्ने काम पनि गरेको छ ।
समग्रमा भन्नुपर्दा Nayan Raj Pandey को "लु" उपन्यास बिल्कुलै फरक स्वादको पाए मैले र उत्तिकै स्वादिष्ट पनि ।